2019.03.06
W drugiej połowie XIX i na początku XX wieku petersburska, warszawska, grodzieńska szlachta i ludzie sztuki zjeżdżali co lato do Druskiennik „na wody”. To właśnie tutaj Eliza Orzeszkowa czerpała inspirację do swoich opowieści, Stanisław Moniuszko do ludowych pieśni, a młody Čiurlionis – do swojej „Gwiezdnej sonaty”, jednej z najbardziej optymistycznych serii swoich obrazów. Z Druskiennik pochodzą zarówno francuski kubista Lipschitz, jak i hollywoodzki aktor Charles Bronson. Rozmaite źródła historyczne świadczą o tym, że odpoczynek w Druskiennikach ceniły sobie też inne znane osoby, m.in. literaci J. Kraszewski, W. Syrokomla, T. Tryplin, działacze muzyczni A. Kontski, J. Bonoldi, historycy T. Narbut, E. Tyszkiewicz.
Józef Piłsudski
„Doktorzy zalecają, bym jechał leczyć się za granicę, a ja pragnę na lato wyjechać do Druskiennik. Doktorzy mają swoją politykę, a ja swoją. Gdyby oni znali Kresy, tamtejsze drzewa, powietrze i lud tamtejszy, nasze potrawy i przyzwyczajenia, na pewno zmieniliby swoją politykę. Zobaczymy, czyja polityka zwycięży – ich czy moja? Dla mego zdrowia potrzebne są tamtejsze lasy, gawęda z tamtejszymi ludźmi i smak tamtejszych potraw”. Józef Piłsudski
Marszałek lubił w Druskiennikach odpoczywać i zażywać kąpieli solankowo-bromowych. Lubił też spacerować brzegami rzeki Ratniczanki wpadającej do Niemna, siadać na ławce w parku, podziwiać Niemen. Siadał pod dębem nieopodal ujścia Ratniczanki do Niemna. Napisał: „Druskienniki były niespodzianką myśli Stwórcy w odpoczynku, gdy ten się uśmiechnął”.
http://pilsudskiinfo.pl/druskienniki/
Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (1875–1911)
Najsłynniejszy litewski artysta, kompozytor, pisarz, fotograf, najbardziej znany przedstawiciel kultury litewskiej XX wieku urodził się na południu Litwy, w Oranach, w rodzinie organisty. Wkrótce cała rodzina przeprowadziła się do Druskiennik. Pierwszym nauczycielem muzyki chłopca był jego ojciec, który wkrótce zauważył jego umiejętności.
W wieku czternastu lat Čiurlionis wstąpił do szkoły muzycznej księcia Michała Ogińskiego, następnie ukończył Konserwatorium Warszawskie i Lipskie, studiował przez rok w na Oddziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Już jako student komponował muzykę i rysował. W Wilnie aktywnie uczestniczył w litewskim narodowym ruchu odrodzeniowym.
W domu rodziców w Druskiennikach w 1963 roku powstało Muzeum Pamięci jego imienia. Główna część twórczego dziedzictwa jest przechowywana w Kownie, w Narodowym Muzeum Sztuki im. M.K. Čiurlionisa.
Jacques Lipschitz (1891 – 1973)
Jacques Lipschitz, francuski i amerykański rzeźbiarz pochodzenia żydowskiego, urodził się w Druskiennikach w 1891 r. Jego dziadek był przemysłowcem w obwodzie grodzieńskim, a ojciec – wykonawcą robót budowlanych w Druskiennikach (m.in. zbudował pierwszy kamienny hotel „Central”, teraz – „Best Baltic Central” na ulicy Šv. Jakubo).
Młody Lipschitz studiował w Białymstoku i Wilnie, a gdy osiągnął dorosłość, wyjechał do Paryża, gdzie uczęszczał do Ecole des Beaux-Arts i Académie Julian. Tam rozpoczął znajomość z Pablo Picasso i innymi kubistami. Wkrótce Lipschitz dołączył do kubistów i stał się jednym z najbardziej utalentowanych z nich.
Swoją twórczość kontynuował w Stanach Zjednoczonych, Włoszech i Izraelu, ale wpływ kultury litewskiej był niezmiennie widoczny w jego dziełach. Nazwał Litwinów ludem rzeźbiarzy, zwracając szczególną uwagę na litewskie ludowe rzeźby w drewnie. „Moje drogie, niezapomniane Druskienniki!” – napisał w liście na kilka lat przed śmiercią.
Charles Bronson (1921 – 2003)
Wprawdzie wielu amerykańskich aktorów filmowych pochodzi z Litwy, ale tylko jednego z nich – Charlesa Bronsona – łączy się z Druskiennikami. Charles Bronson był jednym z najlepiej opłacanych aktorów w Hollywood.
Karol (imię nadane przy urodzeniu) urodził się w Pensylwanii w rodzinie Litwinki Marii i Tatara Waltera Buczyńskiego, emigranta z Druskiennik. Będąc jedenastym z piętnastu dzieci, Karol przetrwał wszystkie trudności biednego dzieciństwa. Od dziesiątego roku życia zastępował zmarłego ojca, pracując w kopalniach węgla. Podczas II wojny światowej służył jako strzelec bombowca B-29, a jako członek 61 eskadry bombowców brał udział w operacjach wojskowych przeciwko Japonii.
Dopiero po wojnie Karol miał okazję wrócić do nauki i to dopiero wtedy wybrał fach aktora. Silny i zahartowany od dziecka, o czarnych włosach i skośnych oczach, Karol z łatwością grał Indian i mścicieli, otrzymując coraz poważniejsze role. Zyskał sławę, grając w filmie „Siedmiu wspaniałych”, za który otrzymał 50 000 $ i stał się znany nie tylko w USA, ale także w Europie i ZSRR.
Karol, który wtedy zmienił nazwisko i stał się Charlesem Bronsonem, zagrał w swoim życiu w 70 filmach amerykańskich, włoskich, francuskich i hiszpańskich. W 1971 roku otrzymał Złoty Glob jako najpopularniejszy aktor na świecie. Jego nazwisko wciąż znajduje się w TOP-100 najlepszych aktorów Hollywood wszechczasów.
Jan Czeczot (1796-1847)
Jan Czeczot – poeta, kolekcjoner regionalnego folkloru białorusko-litewsko-polskiego, filomata, przyjaciel Adama Mickiewicza i redaktor jego dzieł. Uważany jest za jednego z pierwszych etnografów, który ożywił język białoruski w czasach, gdy językiem szlachty był polski, a użycie języka białoruskiego zawężało się do regionów wiejskich. Przygotowane przez Czeczota „Piosenki wiejskie z brzegów Niemna i Dwiny” stały się pierwszą kolekcją lokalnych pieśni ludowych w języku białoruskim.
Cała działalność folklorystyczna i etnograficzna Czeczota była wyrazem patriotycznego romantyzmu, ale niestety ściągnęła ona na niego carskie represje i wygnanie.
Ostatnie lata życia Czeczota związane są z Druskiennikami. W czasie choroby przybył do uzdrowiska, gdzie zmarł w sierpniu 1847 r. Grób Jana Chechota można zobaczyć na cmentarzu w Rotnicy (wschodnie przedmieścia Druskiennik).
Eliza Orzeszkowa (1841 – 1910)
Jednym z wybitnych gości kurortu w XIX wieku była pisarka, kandydatka do Nagrody Nobla Eliza Orzeszkowa. To dzięki jej dziełom (w szczególności powieści „Ostatnia miłość”) wiemy, jak Druskienniki i jego goście wyglądali w tym czasie. W jednym ze swoich listów Orzeszkowa twierdziła, że „szkicowała swoich bohaterów bezpośrednio z natury”, zmieniając tylko nazwiska, a nawet obawiała się oburzenia niektórych znanych wówczas osobistości, które mogłyby rozpoznać siebie w jej utworach.
Oprócz krytycznego nastawienia do strojów i lekkomyślnych rozrywek wczasowiczów w uzdrowisku, w książkach i listach Orzeszkowej można znaleźć entuzjastyczne opisy „niespotykanego bogactwa przyrody” Druskiennik.
Na początku XX wieku deptak nad Niemnem nazwano imieniem Elizy Orzeszkowej. Teraz mała ulica Orzeszkowej znajduje się w starej części Druskiennik, niedaleko wyspy Miłości.
„Eliza Orzeszkowa u Druskiennickich wód”: https://medium.dilnet.wroc.pl/index.php/sierpien-wrzesien-2013/329-2013-09-04-06-54-54
Eugenia Lewicka (1896 – 1931)
Dr Lewicka – utalentowana lekarka fizjoterapeutka, która pracowała w Druskiennikach w okresie międzywojennym, postać niemal legendarna z powodu patronatu Marszałka Piłsudskiego i zagadkowej, przedwczesnej śmierci w roku 1931.
Założony przez Lewicką w 1924 roku „Zakład Leczniczego Stosowania Słońca, Powietrza i Ruchu“ bardzo szybko wzniósł się na szczyt mody uzdrowiskowej. Wdrożono tu dotąd niesłyszane i uważane za niemoralne idee nudyzmu i sportowej aktywności kobiet. Na zdjęciach z lat 30-ych można zobaczyć skąpo odziane kobiety gimnastykujące się pod gołym niebem czy mężczyzn w strojach klubowych podczas rozgrywek sportowych.
Wg. prof. n. med. Andrzeja Kierzek, „zwiększająca się co roku frekwencja w Zakładzie (w 1931 r. przekroczyła liczbę dwóch tysięcy osób) była widomym znakiem rozumienia wartości stosowanej tamże terapii oraz właściwej oceny korzyści, jakie doświadczali przybyli z najdalszych zakątków kraju kuracjusze, stanowiąc także wzorzec dla innych uzdrowisk.”
Karolis Dineika (1898 – 1980)
Karolis Dineika to słynny krzewiciel wychowania fizycznego na Litwie, założyciel Związku Wychowania Fizycznego, Federacji Gimnastyki i Sportu, pedagog, dziennikarz, organizator Ruchu Żywego Ducha. Inicjator koszykówki na Litwie, wielokrotny mistrz gry w tenisa.
W 1952 r. został wydelegowany do Druskiennik, gdzie odbudował i poszerzył park Eugenii Lewickiej, wzbogacając go w kolejne nowości leczenia uzdrowiskowego. Urządzone zostały dodatkowe solaria, basen akupresury punktów stopy, kaskady z salą do zabiegów termicznych, wanny do kąpieli pionowej, wybudowano pawilon aerohydrojonoterapii. Dzięki wysiłkom Dineiki park znowu stał się jednym z najpopularniejszych miejsc w kurorcie.
Po przebudowie w latach 2014-2015 w parku zostały utworzone strefy relaksacyjne, medytacyjne i rekreacyjne. Obecnie park nazywa się imieniem Karola Dineiki.
Bujakowscy
W latach 1934-36 małżeństwo z Druskiennik: Stanisław Bujakowski oraz Halina Korolec-Bujakowska przemierzyło Azję motocyklem BSK. Ich celem było pokonanie trasy z Druskiennik do Szanghaju. Wspomnienia Haliny Bujakowskiej zostały opublikowane po latach w książce Mój chłopiec, motor i ja. Więcej informacji na temat tej pasjonującej wyprawy można znaleźć w monografii: http://www.lukaszwierzbicki.pl/byle-swiat-szeroki/
Syn Haliny i Stanisława, Jarema Stanisław Bujakowski urodzony w 1939 r. w Druskiennikach, wraz z rodzicami wyjechał do Indii w wieku siedmiu lat. Został pierwszym indyjskim zawodnikiem, który wystartował w zimowych igrzyskach olimpijskich i był jednocześnie jedynym reprezentantem Indii na tych igrzyskach w roku 1964 i roku 1968.
Ignacy Fonberg (1801 – 1891)
Ignacy Fonberg to profesor chemii Uniwersytetu Wileńskiego i Cesarskiej Medyko‑Chirurgicznej Akademii, który w 1837 roku zbadał i opublikował badania druskiennickich solanek. Badanie zostało wykonane na zlecenie ówczesnych władz miejscowości. W swojej rozprawie pod tytułem „Wizerunki i roztrząśnięcia naukowe 1837 roku“ Fonberg zaliczył trzy źródła druskiennickie do zimnych radoczynnych solanek chlorobromowych, o znacznej wartości terapeutycznej.
Uznanie to zaskutkowało rządowym projektem rozbudowy zdrojowiska, który został zatwierdzony 4 stycznia 1838 r. Projekt wsparto kredytem państwowego banku w wysokości 25 tysięcy srebrnych rubli.
Jan Pilecki (1821-1878)
Jan Pilecki to naczelny lekarz pierwszego zakładu przyrodoleczniczego w Druskiennikach, który pracował w uzdrowisku przez 36 lat, zwany „królem Druskiennik“. Przedstawiciele jego pokolenia pisali: „bez Pileckiego w Druskiennikach nic nie mogło się wydarzyć. Przyjeżdżają artyści, przygotowują się do koncertu – zwracają się do Pileckiego. W karczmie źle nakarmiono, w hotelu panuje bezład – zwracają się do Pileckiego. Pilecki kieruje teatrem, decyduje o sztuce, wyznacza role. Pilecki urządza bale, spacery nad brzegiem Niemna. Pracuje dniami i nocami. Niezwykle dokładny i troskliwy: ma zaplanowaną każdą godzinę i minutę“.
Z inicjatywy Jana Paleckiego oraz dzięki jego finansowemu wsparciu w Druskiennikach wybudowano wiele obiektów: park, galerię wody mineralnej, kąpieliska, budynek rozrywek Kurhaus. W 1850 r. zbudowano dom wypoczynkowy oferujący bezpłatne leczenie 50-80 osobom bez względu na wyznawaną religię, w 1852 r. – 200-300-miejscowy szpital dla biednych Żydów i in. Wydał monografię „Krótki zarys działania leczniczego i właściwości chemicznych druskiennickiej wody mineralnej“ (1873 r.).
Pranas Sūrutis
Pranas Sūrutis – pierwszy znany mieszkaniec Druskiennik, który wykorzystał lokalną wodę mineralną do celów leczniczych. Ten fakt potwierdza historyk Teodor Narbut, pisząc, że w 1814 r., w wieku 45 lat, udało mu się pokonać niedowład nóg dzięki leczeniu u Pranasa Sūrutisa.
Szczegółowy opis podany przez historyka można nazwać początkiem druskiennickiego marketingu. Dziś w Druskiennikach mieszka wielu potomków Sūrutisa. Miejski Zakład przyrodoleczniczy nawet oferuje kąpiel w wodzie o wysokiej mineralizacji pod nazwą „Sūrutis“.